جوان آنلاین: حمله پهپادی به فاز۱۴ پارس‌جنوبی و کاهش ۹۰میلیون مترمکعبی، آسیب‌پذیری برق ایران را آشکار کرد؛ برقی که بیش از ۸۰درصدش وابسته به نیروگاه‌های حرارتی است. کارشناسان راهکار را توسعه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی می‌دانند؛ طرحی که امنیت انرژی کشور را افزایش می‌دهد و برای خانوار‌ها نیز صرفه اقتصادی به‌همراه دارد.
حمله به به فاز۱۴ پارس‌جنوبی، یعنی قطع روزانه بیش از ۱۲میلیون مترمکعب گاز طبیعی؛ معادل ۵/۱درصد از کل عرضه گاز کشور؛ عددی که روی کاغذ شاید کوچک به‌نظر برسد، اما برای شبکه‌ای که بیش از ۸۰درصد برقش با گاز تولید می‌شود، یک زنگ خطر جدی است. وابستگی برق ایران به نیروگاه‌های حرارتی آن هم در شرایطی که هر اختلالی در تأمین گاز می‌تواند به موج خاموشی‌های سراسری ختم شود، حالا بیش از هر زمان دیگری زیر ذره‌بین رفته است. از نظر کارشناسان این یک «آسیب‌پذیری ساختاری» است؛ ضعفی که تنها با تنوع‌بخشی به سبد انرژی می‌توان از آن گریخت. آمار رسمی وزارت نیرو هم تصویر روشنی به‌دست می‌دهد: بیش از ۹۰درصد برق کشور از سوخت‌های فسیلی می‌آید، سهم نیروگاه‌های حرارتی از این میان بیش از ۸۳درصد است. در برابر همه این اعداد بزرگ، انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی و بادی هنوز سهمی حدود یک‌درصد دارند. از آن‌سو، چنین پیش‌بینی شده است که تقویت تولید پراکنده برق، به‌ویژه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی، نه تنها تاب‌آوری شبکه برق را افزایش می‌دهد، بلکه امنیت انرژی کشور را تضمین می‌کند. در چنین شرایطی، هر تهدیدی به یک بحران بدل می‌شود، اما راهکار روی پشت‌بام خانه‌هاست؛ نیروگاه‌های خورشیدی خانگی. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد استفاده از این قالب برای تولید برق، هم ایمن هستند و هم به صرفه. کارشناسان می‌گویند اگر این مسیر جدی گرفته شود، تاب‌آوری انرژی ایران می‌تواند دگرگون شود.
«نیروگاه خورشیدی خانگی» اولویت امروز کشور
قابل توجه است که هر یک مگاوات برق خورشیدی به‌طور متوسط معادل ۴۰۰هزار مترمکعب گاز طبیعی است. اگر این رقم را در مقیاس وسیع‌تر در نظر بگیریم، تولید هزار مگاوات برق خورشیدی می‌تواند باعث صرفه‌جویی ۴۰۰میلیون مترمکعب گاز در سال شود؛ گازی که به جای سوزانده‌شدن در نیروگاه‌ها، می‌تواند به صنایع مهم از جمله پتروشیمی، فولاد و سیمان و صادرات اختصاص یابد و ارزش افزوده چند برابری برای اقتصاد کشور ایجاد کند. این اعداد نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی، به خصوص در مقیاس کوچک خانگی، نقشی بسیار فراتر از تأمین برق یک خانواده دارد.
هر خانه‌ای که سقف خود را به یک نیروگاه خورشیدی کوچک تبدیل می‌کند، عملاً بخشی از زنجیره بزرگ امنیت انرژی کشور را تقویت کرده است، به همین دلیل است که وزیر نیرو در دولت چهاردهم از طرحی خبر داده است مبنی بر نصب نیروگاه‌های پنج کیلوواتی خورشیدی بر پشت‌بام خانه‌ها. این طرح قرار است با هدف تولید پراکنده برق و افزایش مشارکت مردمی در خودتأمین‌سازی انرژی اجرا شود. به زبان ساده، یعنی خانواده‌ها نه‌تنها مصرف‌کننده، بلکه تولیدکننده برق می‌شوند؛ برقی که هم برای خودشان صرفه اقتصادی دارد و هم پایداری انرژی کشور را تضمین می‌کند. از منظر اقتصادی نیز این طرح جذابیت بالایی دارد؛ هزینه نصب یک نیروگاه پنج کیلوواتی معمولاً طی چهار سال برمی‌گردد. پس از آن، خانوار‌ها می‌توانند از محل فروش برق تولیدی به دولت، سود خالص ماهانه دریافت کنند. دولت هم تعهد کرده است که برق این نیروگاه‌های خانگی را تا ۲۰سال با نرخ تضمینی و بالاتر از نرخ معمولی خریداری کند. این یعنی یک سرمایه‌گذاری خانوادگی که هم به درآمد پایدار منجر می‌شود و هم پشتوانه‌ای برای شبکه برق ملی خواهد بود.
کارشناسان تأکید می‌کنند که «انرژی خورشیدی مردمی» فقط یک طرح تولید انرژی نیست، بلکه یک مشارکت مردمی است؛ حرکتی که به شهروندان امکان می‌دهد از مصرف‌کننده صرف خارج شوند و به بازیگران فعال در امنیت انرژی کشور بدل گردند. وقتی صد‌ها هزار خانه به نیروگاه‌های کوچک خورشیدی مجهز شوند، ایران از یک شبکه آسیب‌پذیر متمرکز در تولید برق، به یک شبکه مقاوم و پراکنده خواهد رسید؛ شبکه‌ای که نه جنگ و نه تحریم نمی‌تواند آن را به‌سادگی فلج کند.
